De hoofdfinancier van de Richtlijn stotteren is de Nederlandse (beroeps-)Vereniging voor Logopedie en Foniatrie (NVLF). Logisch dat dan de aanbeveling luidt: "bij stotteren: ga naar een logopedist of stottertherapeut".
Andere methoden om stotteren te behandelen, bv. haptonomie, psychotherapie, zijn buiten beschouwing gelaten.
Dit noemen wij dus WC-eendwetenschap aan de hand van hun reclameslogan:"wij van WC-eend, wij adviseren... WC-eend!"
Ons advies: kijk verder dan logopedie of stottertherapie alleen.
Bezwaren Richtlijn stotteren
Tijdens het opstellen van de richtlijn stotteren hebben wij vroegtijdig contact opgenomen en onze bezwaren geuit. Dezen werden afgewezen.
Onze belangrijkste bezwaren zijn:
- de hoofdfinancier van de Richtlijn stotteren is: de beroepsvereniging voor 'Logopedie & Foniatrie' (NVLF)
- het toenmalige beleidsplan van het Stotterfonds (voorheen: Nederlandse Federatie Stotteren', NFS) geeft aan, dat het doel van de Richtlijn stotteren is: het zeker stellen van de vergoedingen van de Zorgverzekeraars
- andere behandelingen dan logopedie/stottertherapie zijn buiten beschouwing gelaten
- onderzoeken naar meespelende factoren buiten de scope van logopedie/stottertherapie zijn niet meegenomen
- van de twee stotteraars die als ervaringsdeskundigen in de Richtlijncommissie zaten, studeerde één voor logopedist/stottertherapeut en was voor zijn verdere carrière afhankelijk van de reguliere stottertherapeuten die bij de ontwikkeling van de Richtlijn stotteren betrokken waren.
Niet verwonderlijk dus, dat uit de ‘Richtlijn stotteren’ als advies naar voren komt:
bij stotteren: ga naar een NVLF-logopedist of NVST-stottertherapeut.
Dit doet sterk denken aan de commercial "Wij van WC-eend adviseren... WC-eend".
Lees onze uitleg en aanbevelingen.
Wat is een Richtlijn stotteren?
De definitie van een Richtlijn is:
"Een document met aanbevelingen ter ondersteuning van zorgprofessionals en zorggebruikers, gericht op het verbeteren van de kwaliteit van zorg, berustend op wetenschappelijk onderzoek aangevuld met expertise en ervaringen van zorgprofessionals en zorggebruikers..."
Waarvoor gebruiken de partijen de richtlijn?
In de Richtlijn voor richtlijnen staat het doel van richtlijnen als onderstaand omschreven.
"Voor zorggebruikers (patiënten) is een richtlijn vooral een hulpmiddel bij het nemen van beslissingen en het maken van keuzen in de praktijk. Zorgprofessionals (therapeuten) gebruiken richtlijnen ook voor het bijhouden van kennis, voor onderwijs-/nascholingsdoeleinden en voor het opstellen van samenwerkingsafspraken en protocollen.
Daarnaast kunnen andere partijen voor wie de richtlijn niet primair is bedoeld, belang hebben bij richtlijnen, zoals zorgverzekeraars of de overheid. Voor zorgverzekeraars kunnen richtlijnen een middel zijn om afspraken te maken in het kader van contracten of budgetten.
Voor de overheid kunnen zij worden gebruikt om besluiten te nemen over de inhoud van het basiszorgpakket en welke zorg voor vergoeding in aanmerking komt. Ten slotte ziet de Inspectie voor de Gezondheidszorg richtlijnen als onderdeel of uitwerking van de veldnormen waarop zij haar handhaving baseert".
Betrokkenheid van stotteraars bij de Richtlijn stotteren
Waren slechts twee stotteraars bereid om deel te nemen in de Richtlijncommissie?
Nee. Stotterende deelnemers voor de Richtlijncommissie werden geworven tijdens de ALV van de Nederlandse stottervereniging Demosthenes. Daar gaven zich meteen twee stotteraars op.
Eén daarvan was Dini Zeggelaar. Een kritisch lid van de Nederlandse stottervereniging Demosthenes die zich door een HBO-studie 'psychosociaal werk' ook in een psychosociale visie op stotteren heeft verdiept.
Omdat zij na enige tijd nog niets had vernomen, nam ze zelf contact op. Het bleek dat de Nederlandse stottervereniging Demosthenes na de ALV, na overleg met de voorzitter van de Richtlijncommissie, iemand anders had gevonden.
Belangenverstrengeling bij inzet ervaringsdeskundigheid in Richtlijn stotteren
Later ontdekten wij dat de Richtlijncommissie een stotteraar had gevraagd die op dat moment een studie spraak-/taalpathologie volgde. Zijn doel is logopedist/stottertherapeut worden, zoals hij ten tijde van het programma 'Sprakeloos' in een tweet aan Arie Boomsma liet weten. In zijn studie was hij afhankelijk van een reguliere stottertherapeut die nauw bij de totstandkoming van de 'Richtlijn stotteren' betrokken was.
@arieboomsma Wat tof! Ik ga kijken! Als je nog iemand zoekt...Ik stotter en ben (als 1e van NL?) bezig logopedist-stottertherapeut te worden
— Joeri van Ormondt (@jvanormondt) March 4, 2013
Volgens zijn LinkedIn-profiel is hij inmiddels logopedist/stottertherapeut en is hij afgestudeerd op de Patiëntenversie van de Richtlijn stotteren.
Mogen slechts twee patiënten deelnemen in de Richtlijncommissie?
Nee, de richtlijn voor het opstellen van richtlijnen stelt betrokkenheid vanuit patiënten erg op prijs. Er moeten minimaal twee patiënten aan de werkgroep deelnemen. Over een maximum aantal wordt geen uitspraak gedaan.
Is door stotteraars vroegtijdig geattendeerd op andere inzichten?
Ja! Om toch nog aandacht te vragen voor een andere kijk op stotteren, heeft Dini een document met ervaringsverhalen en een overzicht van 59 onderzoeken die Dr. phil. J. Kollbrunner in het boek 'Psychodynamik des Stotterns' noemt, naar de Richtlijncommissie gestuurd. Die 59 onderzoeken over stotteren in het gezin werpen een ander licht op stotteren. Het overgrote deel van die onderzoeken zijn uitgevoerd met controlegroepen. Dit vergroot de betrouwbaarheid van het onderzoek. Er volgde een formeel berichtje dat haar bijdrage in goede orde was ontvangen. Uit de richtlijn blijkt niet dat hier iets mee is gedaan.
Tunnelvisie of andere belangen?
De 'Richtlijn stotteren' is door literatuurstudie tot stand gekomen. Hiervoor zijn onderzoeken geraadpleegd uit databases die door de Richtlijncommissie relevant geacht werden, of die in artikelen werden genoemd, die bij de leden van de Richtlijncommissie bekend waren. Bij deze onderzoeken waren geen, of nauwelijks, controlegroepen betrokken.
De Richtlijncommissie kende een eenzijdige samenstelling doordat een kritisch lid van de patiëntenvereniging Demosthenes werd geweerd en andere organisaties van mensen die stotteren, of niet-reguliere stottertherapeuten niet gevraagd werden. Zij wisten niet af van het ontwikkelen van een 'Richtlijn stotteren'. Voor het herzien van de Richtlijn stotteren in 2020 is geen oproep uitgegaan om input te leveren, breder dan de eigen stottertherapeutenkring en diens cliënten die in een therapeut/patiëntverhouding verkeren.
De logopedisten en reguliere stottertherapeuten waren oververtegenwoordigd. De verhouding in de Richtlijncommissie was: 6 logopedisten/stottertherapeuten tegenover 2 stotteraars (waarvan één stotteraar studeert voor logopedist/stottertherapeut).
Mening Nederlandse Vereniging voor Kindergeneeskunde naast zich neergelegd
De Nederlandse Vereniging voor Kindergeneeskunde (NVK) is in de vorm van een Kinderarts Sociale Pediatrie gevraagd om via een enquête hun mening te geven. Zoals in het latere commentaar van die Kinderarts Sociale Pediatrie valt te lezen, is zijn kritische mening terzijde geschoven.
"...Op uw uitnodiging heb ik uw enquête ingevuld, met de opmerkingen zou uw hele richtlijn een andere opzet verdienen. Van die 'mening van de kinderarts' vind ik niets terug in de opzet van de richtlijn...
...Anderzijds zou de mening van een buitenstaander heel nuttig kunnen zijn, want deze kinderarts sociale pediatrie is heel betrokken bij kinderen met psychosomatische klachten. Daarmee ook bij stotterende kinderen en hun problematiek en die van hun ouders, terwijl de kinderarts ‘niet preekt voor eigen parochie’...".
Uit dit verloop valt te concluderen dat andere visies op stotteren bewust buiten beschouwing zijn gelaten. Tunnelvisie ligt dan op de loer.
Financieel belang bij Richtlijn stotteren
Een Richtlijn is voor een behandelaar belangrijk om de aangeboden behandeling door een Zorgverzekeraar vergoed te krijgen. Over de noodzaak van de 'Richtlijn stotteren' staat in het toenmalige beleidsplan van het Stotterfonds (voorheen Nederlandse Federatie Stotteren, NFS) geschreven, paragraaf 5.8:
”De huidige ontwikkeling van enerzijds deregulering, maar ook anderzijds assignatie van zorg aan specifiek erkende instanties, benadrukt de noodzaak van dit proces” .
Halen we het verhullende taalgebruik weg, dan staat hier:
"De huidige ontwikkeling van enerzijds minder regelgeving, maar ook anderzijds de uitbetaling van zorg aan specifiek erkende instanties, benadrukt de noodzaak van dit proces (om een 'Richtlijn stotteren' te maken)".
Een streven naar het verbeteren van de kwaliteit van stottertherapieën werd niet genoemd.
De Nederlandse Vereniging van Logopedie en Foniatrie (NVLF) is een belangrijke financier van deze richtlijn. Logopedisten kunnen zich verder specialiseren tot stottertherapeut.
Wat zijn de gevolgen van deze richtlijn?
Het voordeel van een richtlijn is, dat de werkwijze zwart op wit wordt gesteld. Therapeuten dienen zich hieraan te houden of een verklaring op te stellen indien zij een afwijkende behandeling voorstellen, dan de richtlijn voorstaat.
Dit voordeel is tegelijkertijd een nadeel. Logopedisten en stottertherapeuten die het aandurven om nieuwe wegen te bewandelen, moeten zich hiervoor verantwoorden. Dat geeft minimaal een extra administratieve last. Innovaties worden hierdoor ontmoedigd.
Kan de Richtlijn stotteren beter?
Stichting Support Stotteren staat een richtlijn voor, waarbij:
- De kwaliteit wordt verbeterd door met meerdere disciplines naar het symptoom stotteren te kijken. De adviezen van de NVK en onderzoeken over stotteren in het gezin die Dr. Kollbrunner aanreikt, zijn hierbij belangrijke ingrediënten.
- Omdat therapieën waarbij ouders betrokken worden, effectief blijken te zijn, is het belangrijk om ook de begeleiding van het gezin door gezinstherapeuten te onderzoeken.
- meerdere patiënten-/belangenorganisaties op het gebied van stotteren betrokken worden. Vanuit de diverse reguliere en niet-reguliere therapiestromingen kunnen zij waardevolle inzichten aanreiken.
Suggesties voor verbetering zijn welkom
Heeft u suggesties voor verbetering van de 'Richtlijn stotteren'? Geef ze door via het contactformulier.
