In juni 2022 werd het manifest 'Niet (on)beperkt genoeg' samen met Start Foundation aangeboden aan Minister Schouten. Haar brief van 7 juli 2022 aan de Tweede Kamer gaf blijk van de gemaakte indruk.. Minister Schouten heeft het onderzoeks- en adviesbureau Panteia gevraagd om haar te adviseren. Het rapport is eindelijk beschikbaar! We lichten enkele belangrijke punten uit dit uitgebreide 178 pagina's tellende rapport toe en bespreken we zowel de positieve als zwakke punten.
Stotteren binnen de groep VN-verdrag
Een belangrijk signaal is dat dit rapport de groep mensen met een spraakbeperking noemt, die valt onder het VN-verdrag Handicap.
Echter, het rapport besteedt weinig aandacht aan de specifieke uitdagingen van mensen die stotteren. Vaak zijn ze niet goed vertegenwoordigd in zorgverzekeringen, tenzij ze stottertherapie volgen. Bovendien worden ze niet voldoende gelabeld en zichtbaar gemaakt bij instanties zoals het UWV en CBS. Gelukkig wordt in het rapport een casus over stotteren (vanuit Stichting Support Stotteren) als illustratie gegeven.
Het rapport heeft een sociaal-economische benadering en kijkt naar het aantal mensen met een uitkering en hoeveel er bij reguliere werkgevers werken. Het rapport geeft echter geen inzicht in of het functieniveau en salaris van deze groep overeenkomen met mensen zonder beperking, maar met dezelfde opleiding. Het leidende criterium is of iemand het wettelijk minimumloon verdient.
Dat vinden we een gemiste kans.
Het doel van dit rapport is om te onderzoeken of er groepen zijn die ten onrechte geen aanspraak kunnen maken op het doelgroepregister, terwijl dat gezien vergelijkbare kenmerken wel logisch zou zijn.
Daaropvolgend worden de voor- en nadelen van zo'n registratie tegen elkaar afgewogen.
Vanuit een sociaal-economisch perspectief wordt gekeken naar het wettelijk minimumloon en of iemand dat zou kunnen verdienen door middel van loonwaardemeting. Het resultaat van zo'n meting kan sterk variëren tussen hoger opgeleide en lager opgeleide personen.
Opvallend is dat hoofdstuk 9 aandacht besteedt aan de behoeften van werkgevers. Werkgevers kijken vaak naar de nadelen van iemand met een beperking en zijn terughoudend om een functie aan te passen aan iemand met een beperking, bijvoorbeeld door taken binnen een afdeling te herschikken. Dit staat bekend als 'jobcarving'.
Vooroordelen bij stotteren belemmeren kansen bij solliciteren
Dit sluit aan bij onze stelling dat mensen die stotteren prima kunnen werken, maar dat werkgevers vaak terughoudend zijn en daardoor sollicitanten met een stotterprobleem niet aannemen. Er is behoefte aan ondersteuning, zoals jobcarving, en het creëren van begrip tussen werkgever en werknemer met een stotterprobleem. Samenwerking en begrip moeten immers van beide kanten komen.
Het rapport signaleert terecht dat werken onder het niveau van iemand leidt tot een grotere kans op langdurige uitval. Dit is een bekend probleem bij ons meldpunt.
Het is niet wenselijk om iemand met een wetenschappelijke opleiding jarenlang repetitief werk te laten doen. Dit is niet bevorderlijk voor hun gezondheid en een verspilling van hun academische opleiding. Toch verplicht de wet "Werk en Zekerheid" hen om na een bepaalde periode van werkloosheid elk soort werk te aanvaarden.
wet "Werk en Zekerheid” en VN verdrag
Als werkloosheid voortkomt uit een beperking in combinatie met het aannamebeleid van werkgevers, is het zinvol om de wet "Werk en Zekerheid" te toetsen aan het VN Verdrag Handicap. Het rapport zou sterker zijn geweest als het de internationale verdragen die de regering heeft ondertekend als leidraad had genomen, maar deze opdracht is niet door de minister verstrekt.
Het rapport haalt echter wel het VN Verdrag Handicap aan en benadrukt terecht dat mensen met een beperking op gelijke voet moeten kunnen deelnemen aan de samenleving. Er wordt opgemerkt dat de groep mensen met een spraakbeperking vaak minder ernstige beperkingen heeft dan degenen in het doelgroepregister. De onderzoekers zien veel overeenkomsten tussen deze groep en de groep "multi-problematiek", waarin de beperkingen zeer divers en breed zijn.
De onderzoekers concluderen dat het wenselijk kan zijn om de "VN-groep" aan te wijzen voor de banenafspraak. Maar is het niet tijd om anders te denken?
Terughoudendheid werkgevers nadelig bij stotteren
Vanwege terughoudendheid van werkgevers om mensen met een beperking aan te nemen, is er een regeling bedacht om het aantal banen te stimuleren. Maar nu moeten mensen in de "VN-groep" zich laten labelen om geen last te hebben van deze regeling, die in feite discriminerend is. Naast het overwinnen van de beperking moeten ze ook de misgelopen premies en de quotumboete compenseren. Het compenseren van een beperking met andere kwaliteiten en hard werken is vaak haalbaar, maar het compenseren van een beperking én het mislopen van financiële voordelen is een stuk moeilijker.
Tweede Kamer: Stotteren is niet het probleem
Hoe mooi zou het zijn als bij de werkgevers vooroordelen worden weggenomen en dat zij, indien gewenst, gecoacht worden in het omgaan met mensen die niet helemaal perfect zijn? Het is tijd dat we samen met StartFoundation de bevooroordeelde houding inzichtelijk maken en ter discussie stellen.
Referenties
- Onderzoeksrapport: doelgroep banenafspraak.
- Lobby Stotteren niet (on)beperkt genoeg?
