Op de arbeidsmarkt vallen te veel mensen die stotteren tussen wal en schip. Dat begint tijdens de sollicitatieprocedure en dat zal in veel gevallen doorwerken in de carrière.
Helaas staan wij, mensen die stotteren, alleen in deze problematiek. Daarom zoeken wij, Stichting Support Stotteren, graag de samenwerking op. Er worden nu goede stappen gezet. Lees waardoor de problemen zijn ontstaan, wat er vooraf ging, waar wij nu staan en hoe wij een meer gelijkwaardig speelveld op de arbeidsmarkt denken te kunnen bereiken en hoe jij ons kunt steunen.
Wet- en regelgeving benadeelt de stotterende sollicitant
Er zijn in Nederland regelingen om mensen met een beperking gemakkelijker aan het werk te helpen. Er is zelfs een quotumwet die overheden en andere werkgevers dwingen om een bepaald percentage medewerkers in dienst te hebben, die een beperking hebben. Werkgevers ontvangen hier financieel voordeel voor, in de vorm van subsidies en premiekortingen.
Stotteren valt buiten deze regelingen
Stotteren valt buiten deze regelingen. Dat verklaart dat sommige werkgevers tijdens het sollicitatiegesprek vragen of er op stotteren subsidie zit. Een aantal mensen die stotteren hebben helaas die vraag gekregen. In dat geval moet je niet alleen concurreren met sollicitanten die vloeiend spreken, maar ook met sollicitanten met een andere beperking die subsidie of premiekorting voor de werkgever meebrengen.
Note: Als jij het prettig vindt om tijdens het sollicitatiegesprek open over je stotteren te zijn, moet je dat uiteraard doen. Echter, een werkgever mag niet tijdens een sollicitatiegesprek naar iemands geestelijke of lichamelijke problemen vragen. Stotteren behoort dus geen onderwerp tijdens een sollicitatiegesprek te zijn. De werkgever mag er zeker niet zelf over beginnen.
Als wij het niet doen, wie dan wel?
In 2011 hebben wij de problemen rondom werk en solliciteren bij het bestuur van de Nederlandse Stottervereniging Demosthenes aangekaart en later op de ALV ter sprake gebracht en aangeboden om namens Demosthenes te lobbyen. Waar de ALV voor was, kregen we naderhand van het bestuur te horen, dat zij dit niet belangrijk genoeg vonden om tijd voor vrij te maken. Omdat wij de problemen rond werk en solliciteren wel ernstig genoeg vonden, heeft Stichting Support Stotteren zelf bij de CG-Raad (nu Ieder(in)) een lidmaatschapaanvraag ingediend. Na uitvoerige gesprekken werd Stichting Support Stotteren als lid toegelaten. Dit was een hoge uitzondering omdat er werd gehanteerd: “er mogen geen twee organisaties voor dezelfde aandoening” lid zijn.
Vanaf die tijd heeft Stichting Support Stotteren actief deelgenomen aan meerdere meedenkgroepen op het gebied 'Arbeid' en was bij bijna iedere ALV aanwezig.
Bij de CG-Raad, later Ieder(in), werd ook geconstateerd dat stotteren bij allerlei regelingen vergeten was. Stotteraars zijn te onzichtbaar geweest en hadden te weinig van zich laten horen.
Direct aan de bak
In 2014 was de Participatiewet in de maak. De quotumwet, de banenafspraak en het doelgroepregister maken daar deel vanuit. Niet alleen wij als Stichting Support Stotteren zagen problemen voor mensen die in hevige mate stotteren, als de quotumwet zou worden aangenomen. Ook Ieder(in), Mind en de Oogvereniging maakten zich daar grote zorgen over. Probleem is: voor veel beperkingen krijgen werkgevers subsidie en premiekortingen, voor een aantal beperkingen niet. Deze beperkingen vallen niet in het doelgroepregister en vallen daardoor buiten de banenafspraak. Dit steekt heel bizar in elkaar, waarvan wij je de details zullen besparen. In ieder geval leidt dit in onze ogen tot oneerlijke concurrentie op de arbeidsmarkt.
De quotumwet was nog niet aangenomen en protest zou iets kunnen helpen. Daarom werd samen met Ieder(in), Mind en de Oogvereniging een ludieke protestactie georganiseerd. Deze actie haalde het NOS-journaal, er werd in de Tweede Kamer over gesproken en het haalde een paar scherpe kantjes van deze wet af. Helaas nog niet voor mensen met stotteren. Deze quotumwet, als die uitgevoerd gaat worden, zal tegen ons blijven werken.
Samen staan we sterker
Binnen Ieder(in) werd het via een kleine coalitie mogelijk om de werkgroep “Arbeid en inkomen” op te splitsen. (De andere groep had / heeft de focus op de veranderingen op de Wajong). De groep patiëntenorganisaties waarvan hun achterban buiten het doelgroepregister en de quotumwet valt, wilde meer en duidelijker gehoord worden. Zij organiseerden zich in de werkgroep 'Buiten Banenafspraak'.
Als eerste actie is beschreven wat er fout gaat en hoe groot deze groep is. Meer hierover lees je in stotteren vraagt om ander arbeidsmarktbeleid
Hoe willen we een gelijker speelveld bereiken?
Dankzij de niet aflatende inzet van o.a. Ieder(in) is het VN verdrag Handicap in de Tweede Kamer aangenomen. Nederland was hiermee wereldwijd een van de laatste landen, die dit nog moest ondertekenen (ratificeren).
Dit VN verdrag is volgens ons de sleutel om tot een meer gelijkwaardig speelveld te komen. Deze wet verbiedt discriminatie op grond van een beperking of handicap. Deze wet zegt dat diegene die een beperking heeft, gecompenseerd moet worden om volwaardig en met gelijkwaardige kansen het zelfde te kunnen doen en te kunnen bereiken als ieder ander zonder beperking. Er moet dan bekeken worden met welke hulpmiddelen (denk aan extra scholing, extra coaching, tools etc) gelijkwaardige kansen kunnen worden geboden. Let op: gelijkwaardige kansen is iets anders dan gelijke kansen.
Het verschil tussen gelijke en gelijkwaardige kansen
Helaas worden deze termen te vaak door elkaar gebruikt, terwijl zij essentieel anders zijn. Hieronder een voorbeeld dat veel wordt gebruikt in de voorlichting over dit onderwerp:
Als er 2 minuut overstaptijd is om van trein A naar trein B op een ander perron te gaan, is die tijd voor iedereen gelijk. Maar voor iemand die niet kan traplopen en zonder hulpmiddelen slechts heel langzaam loopt, is de kans om de volgende trein te halen niet gelijkwaardig.
Hoe vertaalt zich dat bij een sollicitatiegesprek als je flink stottert?
In een sollicitatiegesprek van een half uur heb je bijvoorbeeld al minder tijd om jezelf evenveel te presenteren aan de nieuwe werkgever als iemand die niet stottert. Je hebt dan al geen gelijkwaardige kans. In de ideale wereld hoort de werkgever je meer tijd toe te staan en de mogelijkheid te bieden dat het gesprek uitloopt. Dus, daar vooraf voldoende tijd voor te reserveren.
Niet (on)beperkt genoeg?
manifest aan minister Schouten
Ook Startfoundation kreeg signalen dat er iets mis is in de maatschappij. Via Ieder(in) betrokken zij onze werkgroep 'Buiten Banenafspraak'. Dankzij het voorwerk vanuit Ieder(in) konden we samen een goed en overtuigend manifest aan Minister Carola Schouten aanbieden. Twee weken later schreef Minister Carola Schouten een brief naar de Tweede Kamer waarin zij op pagina 7 schrijft:
"Hierover heb ik ook gesproken met de aanbieders van het manifest ‘niet (on)beperkt genoeg’, een initiatief van de Start Foundation. De verhalen van de aanwezige ervaringsdeskundigen waren zeer aangrijpend".
Waar staan we nu?
Het onderzoeksbureau dat Minister Carola Schouten heeft aangewezen, heeft contact met StartFoundation opgenomen en zij betrekken de deelnemers van de Ieder(in) werkgroep erg nauw, waaronder Stichting Support Stotteren. Wij hebben immers veel kennis, waarbij StartFoundation zich als aanjager heeft opgesteld, om het probleem nadrukkelijker op de (politieke) agenda te zetten.
Tijdens het eerste gesprek met het onderzoeksbureau is geprobeerd de complexiteit met tal van voorbeelden te benadrukken. De onderzoeker duizelde het al gauw. Gelukkig konden we na afloop het verslag inzien en waar nodig aanvullen. Daarmee is duidelijk geworden, dat alleen door mondige ervaringsdeskundigen (vanuit Stichting Support Stotteren en andere organisaties uit de werkgroep 'Buiten Banenafspraak') en materiespecialisten deze problematiek goed verwoord kan worden.
